10.02.2022 | Elżbieta Sobolewska-Farbotko/Grafika: Jerzy Jakubów, Ostatnia stacja (cykl ‘Syberyjski Eksodus’), 2009″ (Muzeum Pamieci Sybiru)
82. Rocznica pierwszych wywózek Polaków w głąb Rosji
10 luty 1940 – Pierwsze w XX w. masowe wywózki: Ilu Polaków deportowali Rosjanie?
„Historia cudownej płaskorzeźby Matki Boskiej Kozielskiej Zwycięskiej i jej kultu”, książka, której autorem jest dr Andrzej Suchcitz, historyk polskiej emigracji. Wyrzeźbiona przez polskich oficerów obozu w Kozielsku, przebyła cały szlak armii generała Andersa aby ostatecznie osiąść w kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie. Wizerunek, przed którym tysiące Polaków modliło się o zachowanie życia i odzyskanie wolności. W tym czasie, kiedy Rosjanie więzili żołnierzy w Kozielsku, ich bliscy doświadczali gehenny deportacji w głąb Rosji i na Syberię.
POSŁUCHAJ ROZMOWY (41 min.):
Ilu Polaków wywieziono? Ilu udało się powrócić do Polski? Ilu ostatecznie trafiło do Wielkiej Brytanii? A ilu wreszcie zmarło na nieludzkiej ziemi? Dane dotyczące liczby wywiezionych w „przedziwny sposób” ulegają zaniżaniu. Mówi się nawet o liczbie nie większej niż 400 tysięcy wywiezionych, ale czy jest to liczba, która może się obronić? Na te pytania odpowiada gość “Wspólnego Mianownika” dr Andrzej Suchcitz, historyk emigracji i kierownik Archiwum Instytutu i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.
– To są właśnie rzeczy, które w ostatnich latach budzą sporo kontrowersji. Najniższe dane mówią o liczbie poniżej 400 tysięcy wywiezionych. Górna liczba to niemalże dwa miliony polskich obywateli. W pierwszej, lutowej deportacji wywieziono 220 tysięcy osób, ale największą deportacją była ta z kwietnia, czyli około 340 tysięcy osób. Każda z tych deportacji obejmowała inną kategorię ludzi, wszystko było przemyślane, przewidywane przez NKWD. Dlatego deportacje nie wydarzyły się od razu po wrześniu 1939 roku – mówi dr Suchcitz.
Liczba 400 tysięcy Polaków wynika z zaledwie częściowego dostępu do archiwów sowieckich. Pełnego dostępu do tych danych, którymi dysponują władze Rosji, nie mają ani historycy z Polski, ani z Rosji. Jak mówi historyk: – teraz ten dostęp jest bardziej ograniczony, niż był 20 lat temu.
– Te cyfry więc są różne, ale przyjmuje się, że co najmniej milion osób zostało deportowanych. Jeśli podliczy się liczby przyjęte na te cztery główne wywózki, nie licząc jeńców wojennych, aresztowań do lutego, to wychodzi milion 50 tysięcy ludzi, więc jeśli dodamy tych wszystkich innych, ta cyfra jednak wzrośnie – podsumowuje badacz.
Rosjanie nie wyczyścili Kresów z Polaków w sposób całkowity. Wielu ludzi wspomina swoich dziadków i pradziadków, którzy dopiero po wojnie, na skutek tzw. repatriacji osiedlili się w Polsce pojałtańskiej. Symbolem radosnego „powrotu” do macierzy stały się rodziny Pawlaków i Karguli z serii propagandowych filmów „Sami swoi”, hitu, który niestety ukształtował pogląd pokoleń urodzonych w pierwszych dekadach po wojnie. Dlaczego nie deportowali wszystkich?
– Trudno powiedzieć. Administracyjnie sowieci byli bardzo sztywni, wywozili tylko tych, których mieli na liście. Głównie był to więc element młody, inteligencja, ale tak naprawdę tutaj potrzeba nam jeszcze wielu badań, a do tego konieczny jest dostęp do archiwów rosyjskich, w tej chwili niedostępnych – odpowiada gość Radia Bobola.
W rozmowie dr Andrzej Suchcitz wspomina również emigracyjnego historyka-amatora, Zbigniewa Siemaszkę, autora publikacji i książek z zakresu powojennej historii polskiego uchodźstwa politycznego, z którym kontaktowali się bez mała wszyscy badacze z kraju, zainteresowani tą problematyką. 17-letni Zbigniew mógł uniknąć deportacji, ponieważ w chwili, kiedy enkawudziści zabierali jego rodzinę, był poza domem. Jednak potem zdecydował dołączyć do swoich bliskich i dobrowolnie wybrał drogę do Kazachstanu. Zmarł w Londynie, 2 lutego 2021 roku.
Książkę – album „Historia cudownej płaskorzeźby Matki Boskiej Kozielskiej Zwycięskiej i jej kultu”, jako cegiełkę na rozwój Radia BOBOLA możesz nabyć TUTAJ
Chcesz się dowiedzieć więcej o MB Kozielskiej-Zwycięskiej?
Co zrobił ks. kanonik Ryszard Juszczak i kto go jeszcze dzisiaj pamięta? – rozmawiamy z Piotrem Wiśniewskim, który wyemigrował z PRL-u do “lepszego życia” i do dzisiaj wierny jest parafii, w której zakotwiczył na przełomie lat 70. i 80.
“Oddaję cześć Maryi, jako Matce mojego Pana, jednak mam też do Niej osobisty kult i szacunek ze względu na to, co już mi wyprosiła u Pana Boga, za nieustanną pomoc. Nigdy się nie zdarzyło, żeby zostawiła mnie samego. Bardziej kocham Jej syna, ale nie wyobrażam sobie, żeby nie szanować Matki kogoś, kogo się koch.”
17 czerwca minie 4. rocznica pożaru wieżowca Grenfell Tower. Zginęło 71 osób. Wśród ocalonych znalazła się jedna polska rodzina, która mieszkała tam od 33 lat. Michał Sobieszczak był pierwszym mieszkańcem Grenfell, który zobaczył wnętrze budynku po pożarze. Ze swojego domu, jak każdy lokator, mógł wybrać to, co ocalało i co chciałby zachować.
Ekumeniczny duch jedności i pojednania rozpocznie świętowanie 24. rocznicy koronacji cudownej płaskorzeźby MBKZ. Parafia św. Andrzeja Boboli, gdzie znajduje się ten cudowny wizerunek, już dzisiaj zaprasza na nabożeństwo, które odbędzie się w sobotę, 29 maja. Tego wieczoru zostanie wykonany Akatyst ku czci Matki Bożej. Niezwykłe dzieło, hymn pochodzący z V-VI wieku, typowy dla chrześcijańskich Kościołów wschodu. Śpiewany w cerkwiach. Zawsze a cappella i na stojąco.
W ramach 5. edycji Dni Polskiego Dziedzictwa na Wyspach Brytyjskich (Polish Heritage Days) przedstawiamy dzieje fenomenu cudownej płaskorzeźby Matki Boskiej Kozielskiej Zwycięskiej. Potajemnie stworzona przez więźniów Kozielska, cudem wywieziona z obozu, z polskimi żołnierzami przeszła cały bojowy szlak 2. Korpusu. Przed nią modlili się żołnierze walczący o Monte Cassino. A potem uchodźcy, polityczni emigranci, osiedli w Wielkiej Brytanii. Towarzyszła ich dzieciom i wreszcie kolejnym falom polskiej emigracji, i tak aż po dzień dzisiejszy. Ten wizerunek Matki Bożej jest jedynym w Wielkiej Brytanii ukoronowanym koronami papieskimi (JP II – 08.06.1997 na krakowskich Błoniach).
Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Londynie nazywany jest sanktuarium Matki Boskiej Kozielskiej-Zwycięskiej. Są liczne dowody wskazujące na to, że Maryja tej świątyni zawierzyła los swojego wizerunku, okazując, że chce być w tym miejscu czczona. Jest więc Jej cudowna płaskorzeźba i żywy kult, trwający od pokoleń; są korony nadane przez św. Jana Pawła II; są modlitwy i pieśni specjalnie dla Niej napisane.
Z księdzem Markiem Reczkiem, proboszczem parafii św. Andrzeja Boboli w Londynie rozmawiamy o tym, czym jest „Miejsce wsławione łaskami Najświętszej Panny” i „Źródło uzdrawiające naród”, jak nazywane są sanktuaria.
Zapraszamy na kolejną rozmowę z dr Andrzejem Suchcitzem, historykiem emigracji, autorem książki „Historia Płaskorzeźby Matki Boskiej Kozielskiej Zwycięskiej i jej kultu”, która ukaże się już jesienią.
Trwają przygotowania do druku pierwszej tak dokładnej historii fascynującej płaskorzeźby Maryi z dzieciątkiem, która znajduje się w kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie. W książce „Historia cudownej płaskorzeźby Matki Boskiej Kozielskiej Zwycięskiej i jej kultu” dr Andrzej Suchcitz, historyk polskiej emigracji na Wyspach Brytyjskich, zmierzył się z kontrowersjami, jakie narosły wokół powstania tego wizerunku. W rozmowie z radiem Bobola autor uchyla rąbka tajemnicy.
Gorąco zapraszamy do wspólnej modlitwy nowenną przed Uroczystością Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. O wstawiennictwo będziemy prosić “Matkę emigrantów” – Matkę Bożą Kozielską-Zwycięską. Jej wizerunek ukazany w cudownej płaskorzeźbie szczególną czcią jest otaczany w kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie – tzw. “Katedrze Wolnej Polski”.
Po raz pierwszy śpiewana Litania do MBKZ w wersji audio zostanie zaprezentowana w niedzielę 7 czerwca, w Uroczystość Trójcy Świętej, o godzinie 14:30 czasu angielskiego, na stronie internetowej parafii św. Andrzeja Boboli w Londynie – TUTAJ.
W 1997 r. podczas Mszy św. na krakowskich Błoniach Ojciec Święty Jan Paweł II koronował płaskorzeźbę Zwycięskiej Matki Bożej Kozielskiej. Na odwrocie wizerunku autor, por. Tadeusz Zieliński, wyciął słowa poety: “Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono”, własne nazwisko oraz datę ukończenia wizerunku: 3 maja 1941 r.
Matka Boża Kozielska patronowała zwycięstwu pod Monte Cassino oraz innym bitwom wygranym dzięki bohaterstwu i poświęceniu polskich żołnierzy. Po wojnie towarzyszyła Polakom na emigracji.
Obecnie płaskorzeźba Zwycięskiej Matki Bożej Kozielskiej znajduje się w polskim kościele św. Andrzeja Boboli – Patrona Polski – w Londynie.
Nabożeństwa do Matki Bożej Kozielskiej Zwycięskiej – w każdą środę po Mszy św. o godzinie 19:00
Poznaj historię płaskorzeźby oraz kościoła św. Andrzeja Boboli w Londynie – sanktuarium, w którym cudowny wizerunek Matki Boskiej Kozielskiej-Zwycięskiej się znajduje.
